So sánh cổ phiếu và trái phiếu: Đầu tư vào đâu sinh lời tốt hơn?

Cổ phiếu và trái phiếu là hai loại tài sản đầu tư được biết đến rộng rãi nhất trên thị trường hiện nay. Thật không may, bạn sẽ không được học nhiều về chúng ở trường học, trừ khi bạn theo học ngành tài chính. Nếu bạn không biết sự khác biệt chính giữa hai loại tài sản này, làm thế nào bạn có thể nhận định được mua loại nào tốt nhất?

Đối với hầu hết các nhà đầu tư, quyết định tốt nhất là đầu tư cả cổ phiếu và trái phiếu. Điều này tạo nên một danh mục đầu tư đa dạng và phù hợp, giúp bảo vệ bạn khỏi rủi ro trong khi vẫn tiếp cận với các cơ hội có tiềm năng tạo ra lợi nhuận cao. Nhưng trước tiên, bạn cần so sánh cổ phiếu và trái phiếu để hiểu rõ sự khác biệt giữa hai loại tài sản này.

Cổ phiếu là gì?

Theo định nghĩa của Ủy ban Giao dịch Chứng khoán Hoa Kỳ, “cổ phiếu là một loại chứng khoán cung cấp cho người sở hữu cổ phiếu một phần quyền sở hữu trong một công ty.”

Khi bạn mua một cổ phiếu, về cơ bản bạn đang mua vốn chủ sở hữu trong một công ty. Tổng giá trị của một công ty được gọi là vốn hóa thị trường và nó bằng tổng giá trị kết hợp của tất cả các cổ phiếu đang lưu hành của công ty đó.

Ví dụ, tính đến tháng 7 năm 2021, có 16,53 tỷ cổ phiếu Apple hiện đang lưu hành. Vì vậy, nếu bạn mua một cổ phiếu Apple, bạn sở hữu 1/16,53 tỷ vốn chủ sở hữu của công ty. Nếu cổ phiếu của Apple giao dịch ở mức 100 USD / cổ phiếu, điều đó có nghĩa là vốn hóa thị trường của nó là khoảng 1,653 nghìn tỷ USD (16,53 tỷ cổ phiếu x 100 USD).

Bởi vì các cổ đông sở hữu vốn chủ sở hữu trong các công ty mà họ đầu tư, cổ phiếu thường đi kèm với quyền biểu quyết giúp các nhà đầu tư có tiếng nói về cách quản lý một công ty giao dịch công khai. Các nhà đầu tư thường có tiếng nói trong các giao dịch tài chính lớn, mua lại, phân bổ vốn, chia tách cổ phiếu...

Khi giá cổ phiếu tăng hoặc giảm, các nhà đầu tư có thể kiếm được tiền hoặc mất nó. Tiền cũng có thể kiếm được thông qua việc phát hành cổ tức  - hành động của một công ty giao dịch công khai phân phối một phần lợi nhuận trực tiếp cho các nhà đầu tư của mình.

Trái phiếu là gì?

Trái phiếu hoạt động hơi khác so với cổ phiếu. Sự khác biệt lớn nhất là trái phiếu không mang lại cho người nắm giữ quyền sở hữu trong một công ty. Thay vào đó, chúng hoạt động như các khoản cho vay.

Trái phiếu là khoản thu cố định đại diện cho các khoản cho vay của nhà đầu tư đối với người đi vay. Những người đi vay phổ biến nhất là các công ty, chính phủ, với trái phiếu do các tổ chức này phát hành thường được gọi là  trái phiếu công ty, trái phiếu chính phủ.

Những người sở hữu trái phiếu là chủ nợ của công ty phát hành trái phiếu. Giống như các loại cho vay cố định khác, trái phiếu có các điều khoản bao gồm ngày mà 100% số tiền cho vay đến hạn phải được trả lại toàn bộ, cộng với các  khoản thanh toán lãi suất biến đổi hoặc lãi suất cố định được gọi là lãi suất trái phiếu, được thực hiện bởi người vay cho trái chủ.

Các yếu tố quyết định nhất đến lãi suất trái phiếu bao gồm thời gian đến hạn và mức độ tín nhiệm của người đi vay.

Khi trái phiếu được phát hành, chúng có thể được mua và bán. Nếu trái chủ quyết định họ không muốn giữ trái phiếu nữa, họ có thể bán trái phiếu đó cho người khác trên thị trường mở.

So sánh cổ phiếu và trái phiếu: Ưu và nhược điểm

Cổ phiếu là "con cưng" của cộng đồng đầu tư, thường được nhìn nhận một cách tích cực và là điều đầu tiên được xem xét khi đề cập đến việc đầu tư. Tuy nhiên, như bất cứ điều gì khác, đầu tư vào cổ phiếu đi kèm với những ưu và nhược điểm của nó.

Ưu điểm của việc sở hữu cổ phiếu

Có một số lý do khiến cổ phiếu nhận được nhiều ý kiến ​​tích cực trong giới đầu tư.

1. Quyền sở hữu

Mỗi cổ phiếu bạn sở hữu đại diện cho quyền sở hữu hợp pháp đối với công ty bạn đang đầu tư. Quyền sở hữu hợp pháp này cho bạn quyền lên tiếng về cách công ty đang được điều hành và những gì bạn tin rằng ban quản lý công ty có thể làm để thực hiện những thay đổi có lợi cho công ty.

Hầu hết các cổ đông đơn lẻ không đủ đại diện cho công ty để tạo ra nhiều sự khác biệt. Tuy nhiên, khi các cổ đông kết hợp với nhau, quyền sở hữu kết hợp của họ có thể đủ để tạo ra những thay đổi đối với một công ty đang gặp khó khăn và nâng cao giá trị của công ty.

2. Lợi nhuận tiềm năng lớn

Khi mua trái phiếu, bạn biết tỷ suất sinh lợi sẽ là bao nhiêu. Trong khi đó nếu bạn thực hiện các giao dịch đúng thời điểm trên thị trường chứng khoán có thể mang lại lợi nhuận gấp nhiều lần.

3. Tránh tổn thất liên quan đến lạm phát

Các tài khoản tiết kiệm cung cấp lãi suất thấp có thể không theo kịp lạm phát. Kết quả là các tài khoản tiết kiệm dài hạn có xu hướng mất giá vì lạm phát làm giảm sức mua của đồng tiền.

Mặc dù không có gì đảm bảo rằng một cổ phiếu duy nhất sẽ vượt qua lạm phát, nhưng một danh mục cổ phiếu đa dạng hóa tốt được coi là khoản đầu tư tăng trưởng ổn định sẽ dễ dàng làm được điều đó.

Đầu tư vào cổ phiếu như một phần lớn của danh mục đầu tư có tỷ lệ thích hợp thường bảo vệ khoản tiết kiệm của bạn khỏi tổn thất liên quan đến lạm phát.

4. Cổ tức tiềm năng

Không phải tất cả nhưng rất nhiều cổ phiếu trả cổ tức. Trên thực tế, có chiến lược tập trung đầu tư toàn bộ vào cổ phiếu trả cổ tức. Nhà đầu tư có thêm nguồn thu nhập do các công ty chia sẻ.

5. Tính thanh khoản

Cổ phiếu là tài sản đầu tư có tính thanh khoản cao. Điều đó có nghĩa là chúng dễ dàng mua và bán. Tức là, nếu bạn đầu tư vào một cổ phiếu và sau đó quyết định đã đến lúc bán, bạn sẽ không bị mất một thời gian dài khi chờ đợi người mua.

6. Giúp phát triển nền kinh tế

Nền kinh tế và thị trường chứng khoán có mối liên hệ chặt chẽ với nhau: Để huy động vốn cho các dự án, cung cấp việc làm và phát triển công ty, các tập đoàn phụ thuộc vào tiền của nhà đầu tư.

Càng có nhiều tiền từ nhà đầu tư, thì càng có nhiều nhà đầu tư hỗ trợ cho sự phát triển kinh tế lớn mạnh hơn. Vì vậy, đầu tư vào cổ phiếu không chỉ là tạo ra lợi nhuận; những tác động kinh tế cũng là một khía cạnh tốt.

Nhược điểm của việc sở hữu cổ phiếu

Mặc dù cổ phiếu là thứ mà hầu hết mọi người nghĩ đến khi họ đầu tư, nhưng chúng đi kèm với một số nhược điểm.

1. Rủi ro cao

Trong khi các khoản đầu tư vào các cổ phiếu ổn định đại diện cho các công ty nổi tiếng có xu hướng tăng trưởng theo thời gian thì chúng cũng có rủi ro cao hơn so với trái phiếu.

Ví dụ, hàng nghìn nhà đầu tư đã mất hàng triệu USD khi đầu tư vào cái mà mọi người đều tin là một trong những công ty lớn nhất và thành công nhất thế giới - Enron. Khi công ty sụp đổ vì một trong những vụ bê bối tài chính lớn nhất trong lịch sử thị trường chứng khoán, nhiều cổ đông đã mất tất cả.

Hơn nữa, ngay cả khi các công ty đang hoạt động tốt, các đợt điều chỉnh và thị trường giá xuống đôi khi sẽ xuất hiện, dẫn đến những khoản lỗ đáng kể trong ngắn hạn.

2. Được trả sau cùng

Nếu có vấn đề gì xảy ra và một công ty bạn đã đầu tư vào phá sản hoặc ngừng hoạt động, người sở hữu cổ phiếu sẽ là người cuối cùng được thanh toán.

Trước khi các công ty bị cáo buộc trả lại bất kỳ khoản tiền nào cho cổ đông, trước tiên họ phải trả cho tất cả nhân viên, nhà cung cấp dịch vụ và chủ nợ - về cơ bản là tất cả những người khác có liên quan đến họ.

3. Khó kiểm soát

Cổ phiếu tăng giá khi các nhà đầu tư sẵn sàng mua hơn là bán. Mặt khác, chúng giảm khi các nhà đầu tư sẵn sàng bán hơn là mua.

Cuối cùng, giá cổ phiếu là kết quả nhận thức của nhà đầu tư và đôi khi là cảm xúc. Như vậy, khi bạn đầu tư vào một cổ phiếu, số tiền đầu tư của bạn sẽ phụ thuộc vào ý thích bất chợt của cộng đồng đầu tư.

Trái phiếu: Ưu điểm và Nhược điểm

Trái phiếu là một "trò chơi" an toàn hơn cổ phiếu và nhìn chung dẫn đến lợi suất tốt hơn so với tài khoản tiết kiệm, khiến chúng trở thành một lựa chọn tốt cho các nhà đầu tư không thích rủi ro. Tuy nhiên, chúng có những ưu và nhược điểm riêng.

Ưu điểm của việc sở hữu trái phiếu

Trái phiếu là một phương tiện đầu tư tuyệt vời. Một số lợi ích bạn sẽ được hưởng khi đầu tư vào trái phiếu bao gồm:

1. Bảo vệ khỏi mất mát

Trái phiếu là khoản đầu tư an toàn hơn cổ phiếu. Đó là bởi vì giá cổ phiếu phụ thuộc vào ý kiến ​​của nhà đầu tư. Nếu ý kiến ​​áp đảo giữa các nhà đầu tư là một cổ phiếu sẽ giảm giá, thì ý kiến ​​đó sẽ trở thành một lời tiên tri tự ứng nghiệm khi các nhà đầu tư bán cổ phiếu. Trái phiếu gần như không biến động. Bởi vì trái phiếu là các khoản nợ, chúng phải tuân theo các điều khoản nghiêm ngặt và có thể dự đoán được, giúp bảo vệ các nhà đầu tư khỏi bị thua lỗ.

2. Lợi nhuận biết trước

Bởi vì trái phiếu có lãi suất và ngày hết hạn được xác định trước, các nhà đầu tư mua chúng có ưu điểm là biết trước được lợi nhuận tiềm năng từ khoản đầu tư của họ, khác với sự không chắc chắn của thị trường chứng khoán.

Lãi suất của trái phiếu được xác định ngay từ đầu và khi trái phiếu đáo hạn, bạn biết rằng bạn sẽ nhận lại 100% khoản đầu tư ban đầu của mình.

3. Nhận thanh toán trước cổ đông

Một số công ty lớn đôi khi vẫn phải đối mặt với sự phá sản. Trong những trường hợp này, người sở hữu cổ phiếu của các công ty sẽ bị thua lỗ nặng nề, đôi khi mất toàn bộ khoản đầu tư chính của họ.

Mặc dù luôn có khả năng mất tiền trong bất kỳ khoản đầu tư nào, nhưng cơ hội đó thấp hơn nhiều với trái phiếu, vì ngay cả các công ty sắp phá sản hoặc đóng cửa cũng phải trả lại tiền cho các nhà đầu tư trái phiếu trước khi trả cho cổ đông.

4. Bảo toàn vốn và thu được lợi nhuận

Trái phiếu trả lãi suất hàng năm cung cấp các dòng thu nhập thụ động có thể dự đoán được  Lãi suất bạn kiếm được trên một trái phiếu thường tốt hơn so với lãi suất bạn nhận được từ tiền lãi trên tài khoản tiết kiệm.

Đồng thời, nếu bạn giữ trái phiếu đến ngày đáo hạn, bạn sẽ được trả lại toàn bộ khoản đầu tư gốc của mình, mang lại cho bạn một cách để bảo toàn vốn của mình trong khi vượt qua các khoản lỗ liên quan đến lạm phát.

Nhược điểm của việc sở hữu trái phiếu

Các nhà đầu tư vào trái phiếu cũng cần cân nhắc các nhược điểm trước khi tham gia:

1. Lợi nhuận ít hơn

Mục tiêu chính của các nhà đầu tư là làm cho tiền của họ tăng mạnh. Cuối cùng, bạn muốn đảm bảo số tiền đầu tư của mình đang kiếm được nhiều nhất có thể theo cách an toàn nhất có thể.

Trong khi trái phiếu tuyệt vời ở khía cạnh an toàn, chúng lại mờ nhạt ở khía cạnh lợi nhuận. Với lợi nhuận từ trái phiếu khoảng 6% đến 9% trong lịch sử - và thường thấp hơn trong môi trường lãi suất thấp ngày nay - một danh mục đầu tư cổ phiếu được nghiên cứu kỹ lưỡng và đa dạng đúng cách có tiềm năng tăng gần gấp đôi lợi nhuận từ trái phiếu.

2. Rủi ro thanh khoản

Một trong những lợi ích của việc đầu tư vào cổ phiếu là chúng cực kỳ dễ bán khi bạn quyết định thời điểm thoát khỏi khoản đầu tư. Trái phiếu không có tính thanh khoản cao như vậy.

Nếu bạn cần tiền nạp vào các quỹ khác của mình, hoặc nếu bạn thấy một công ty có thể phá sản và đã đến lúc lấy lại tiền, bạn có thể gặp khó khăn khi bán trái phiếu cho một nhà đầu tư khác.

Nếu không tìm được người mua, bạn sẽ buộc phải đợi đến ngày đáo hạn của trái phiếu để lấy lại tiền.

Nên đầu tư vào cổ phiếu hay trái phiếu?

Khi nhắc đến câu hỏi bạn nên đầu tư vào cổ phiếu hay trái phiếu, câu trả lời phù hợp với hầu hết nhà đầu tư là: Bạn nên đầu tư vào cả hai. Một danh mục đầu tư đa dạng phù hợp bao gồm với cổ phiếu để có lợi nhuận tiềm năng lớn và trái phiếu để tăng trưởng ổn định hơn và bảo vệ trước bất kỳ sự biến động nào của thị trường.

Một trong những cách tốt nhất để quyết định nên đầu tư bao nhiêu tiền trong danh mục đầu tư của bạn vào cổ phiếu và trái phiếu là độ tuổi của bạn. Cụ thể, tuổi của bạn là tỷ lệ phần trăm danh mục đầu tư của bạn vào trái phiếu vì khả năng chấp nhận rủi ro sẽ giảm dần khi bạn già đi.

Ví dụ, nếu bạn 21 tuổi, 21% số tiền đầu tư của bạn nên được đầu tư vào trái phiếu và 79% nên được đầu tư vào cổ phiếu. Nếu bạn 53 tuổi, 53% danh mục đầu tư của bạn nên được đầu tư vào trái phiếu và chỉ 47% nên đầu tư vào cổ phiếu.

Có một số biến thể của công thức này, nhưng ý tưởng vẫn giống nhau: Khi bạn còn trẻ, hãy tập trung nhiều hơn vào cổ phiếu. Bạn càng lớn tuổi, bạn càng nên dựa vào trái phiếu.

Lý do đằng sau chiến lược này liên quan đến lượng thời gian mà bạn có thể phát triển tài sản. Nếu bạn còn trẻ, bạn có nhiều thời gian hơn để kiếm lại tiền nếu các khoản đầu tư sụt giảm. Vì vậy, bạn nên đầu tư vào một danh mục đầu tư có rủi ro cao hơn và tiềm năng cao hơn.

Khi bạn già đi và gần về hưu, điều quan trọng hơn là các khoản đầu tư của bạn mang lại lợi nhuận ổn định với mức độ biến động và rủi ro thấp hơn. Trong trường hợp này, đầu tư nhiều tiền hơn vào trái phiếu cung cấp nơi trú ẩn an toàn cho phần lớn danh mục đầu tư của bạn, trong khi để một phần nhỏ hơn vào cổ phiếu sẽ tiếp tục mang lại một số tiềm năng thu được lợi nhuận lớn.