9 tiêu chí nhất định phải biết khi mua cổ phiếu

Như đã biết, một trong những các hiệu quả nhất để tích lũy tài sản và trở nên giàu có là đầu tư vào thị trường chứng khoán.

Khi bạn mua cổ phiếu, bạn đang sở hữu một phần nhỏ của công ty đó. Và khi công ty đó làm ăn có lãi, các nhà đầu tư như bạn sẽ nhận được tiền. Trên thực tế, cổ phiếu được xem như loại tài sản không thể thiếu đối với mỗi tài khoản đầu tư nhằm gia tăng khả năng sinh lời và đạt được các mục tiêu tài chính trong dài hạn.

Một trong những công cụ đầu tư phổ biến mà nhà đầu tư có thể tính tới là các quỹ tương hỗ, quỹ chỉ số hay quỹ ETF. Các loại tài sản này có thể giúp bạn đầu tư linh hoạt và đa dạng hơn. Có hàng nghìn công ty đang được niêm yết trên thị trường và chúng ta có thể giao dịch cổ phiếu của các công ty này một cách tự do. Nhưng để đánh giá và chọn lựa cổ phiếu đáng để đầu tư lại không phải là điều dễ dàng. Để đưa ra được các quyết định đầu tư hợp lý, hãy xem xét 9 điều sau:

Giá thị trường

Giá là thứ rõ ràng nhất của mỗi loại tài sản, khi cân nhắc mua cổ phiếu, hãy tính toán xem liệu nó có vừa túi tiền của mình hay không. 

Điều quan trọng cần lưu ý là hãy đánh giá các mã cổ phiếu theo tình hình hoạt động của công ty và bối cảnh thị trường. Một số công ty có thể phát hành thêm cổ phiếu để mở rộng và tăng vốn hóa thị trường, nhưng thị giá cổ phiếu sẽ giảm. Số khác không có kế hoạch phát hành thêm cổ phiếu, điều này giúp giá của mỗi cổ phiếu tăng theo từng năm. Khi bạn đang cân nhắc mua cổ phiếu, việc biết giá cổ phiếu và lịch sử của chúng sẽ giúp bạn xác định xem liệu bạn có thể mua với mức giá tốt hay không.

Doanh thu

Giá cổ phiếu thường chỉ tăng khi công ty đang phát triển và làm ăn tốt. Một trong số ít cách một công ty có thể giúp phát triển công ty là tăng doanh thu.

Doanh thu hay phần tiền công ty thu được qua quá trình kinh doanh thể hiện liệu công ty có đang làm ăn tốt, thị trường có đang ưa dùng hàng hóa, dịch vụ của công ty này hay không. Đây là một trong những chỉ số quan trọng bậc nhất để đánh giá một công ty. Nhưng không nên chỉ nhìn vào những con số thuần túy xem nó to hay nhỏ. Hãy đánh giá dựa trên sự tăng hoặc giảm trong doanh thu hằng kỳ, hằng năm. Khi doanh thu tăng dần theo thời gian, công ty đang nhận cái nhìn tích cực từ nhà đầu tư cũng như khách hàng và hứa hẹn để bạn bỏ tiền vào.

Thu nhập trên mỗi cổ phiếu

Công ty còn lại bao nhiêu tiền vào cuối mỗi quý? Hãy lấy lợi nhuận ròng chia cho số cổ phiếu đang được lưu hành, bạn sẽ biết được thu nhập trên mỗi cổ phiếu, hay còn gọi là EPS. Ví dụ, nếu một công ty kiếm được 40 tỷ đồng lợi nhuận vào năm ngoái và có 24 triệu cổ phiếu, thì EPS là 1,66 nghìn đồng.

Tăng trưởng EPS có thể là một yếu tố thúc đẩy giá cổ phiếu, là tiêu chí rất quan trọng cần xem xét trước khi mua cổ phiếu. Bên cạnh đó, hệ số định giá P/E (giá thị trường/EPS) cũng là chỉ số quan trọng liên quan đến EPS cần phải lưu tâm khi cân nhắc mua cổ phiếu.

EPS cao hay thấp không có nhiều giá trị bởi đây chỉ là con số tuyệt đối và các công ty có thể thao túng nó dựa trên việc điều khiển số lượng cổ phiếu lưu hành. 

Cổ tức và lợi suất cổ tức

Nhiều công ty sẽ trả lại một phần thu nhập của họ cho các cổ đông. Các nhà đầu tư có thể nhận được một khoản thanh toán nhỏ cho mỗi cổ phiếu mà họ sở hữu, được gọi là cổ tức. Nhiều công ty làm ăn tốt có thể trả cổ tức mỗi quý và doanh thu mà cổ đông có thể nhận được từ đây có thể lớn hơn tiền lãi bạn nhận được từ tài khoản tiền gửi thông thường. Đây cũng là một tiêu chí quan trọng cần xem xét trước khi cổ phiếu, đặc biệt là với tầm nhìn đầu tư dài hạn.

Bạn có thể dễ dàng tìm được thông tin về cổ tức mà công ty đã trả cũng như lợi suất cổ tức của công ty. Lợi suất cổ tức là tỷ lệ giữa cổ tức mà nhà đầu tư có thể nhận và giá cổ phiếu trên thị trường. Nếu một công ty có thể duy trì mức tăng cổ tức của mình, đó là một dấu hiệu cho thấy công ty đang phát triển mạnh mẽ. Ngoài ra, việc cắt giảm cổ tức thường được coi là một dấu hiệu xấu.

Điều đáng chú ý là có nhiều công ty tốt không trả cổ tức vì họ muốn dùng lợi nhuận kiếm được để tái đầu tư vào hoạt động kinh doanh. 

Vốn hóa thị trường

Lớn hơn không có nghĩa là tốt hơn, nhưng nếu bạn đang tìm cách đầu tư vào một cổ phiếu với mong muốn về một khoản thu nhập tăng trưởng ổn định và không có nhiều biến động, thì những công ty lớn thường là lựa chọn tốt nhất. Vốn hóa thị trường của một công ty về cơ bản là giá trị của tất các cổ phiếu công ty đó. Các công ty có vốn hóa thị trường lớn thường có quy mô lớn và có thời gian tồn tại và phát triển rất lâu trên thị trường. Ngoài ra, các công ty này có đủ tầm cỡ và kinh nghiệm để tiếp tục phát triển trong tương lai.

Giá cổ phiếu trong quá khứ

Tất cả các công ty đều trải qua các giai đoạn lỗ hoặc gặp khó khăn. Nhưng nếu bạn đang đầu tư dài hạn, bạn cần phải làm nhiều hơn việc đánh giá báo cáo doanh thu, báo cáo tài chính hiện tại của công ty. Hãy nhìn vào 5 năm, 10 năm và thậm chí 15 năm tới, liệu một công ty có thể chịu đựng được những giai đoạn khó khăn hay không. Việc công ty tăng trưởng trong quá khứ không phải là sự đảm bảo an toàn cho hoạt động kinh doanh của nó trong tương lai nhưng ít nhất, việc nghiên cứu về lịch sử của công ty sẽ cho bạn cái nhìn về cách thức công ty chống chọi với thời kỳ khó khăn. Từ đó, bạn có thể đưa ra quyết định đầu tư thích hợp hơn.

Phân tích báo cáo trước khi mua cổ phiếu

Nhiều công ty đầu tư có đội ngũ chuyên gia phân tích nghiên cứu đưa ra các báo cáo và khuyến nghị về cổ phiếu riêng lẻ. Thông thường, các báo cáo này đi kèm với xếp hạng "mua" hoặc "bán", dựa trên các đánh giá của các nhà phân tích về giá cổ phiếu và tình hình tài chính của một công ty. Điều quan trọng cần lưu ý là các nhà phân tích cũng có thể đúng hoặc không. Vì vậy, bạn chỉ nên dùng các báo cáo đó như một tài liệu tham khảo. Hãy tự xem xét và đánh giá các báo cáo tài chính của công ty cũng như các báo cáo phân tích để cân nhắc liệu bạn có nên mua cổ phiếu đó hay không.

Đánh giá theo ngành

Một điều quan trọng nữa cần phải tìm hiểu trước khi mua cổ phiếu đó là ngành mà công ty đang hoạt động. Bằng cách này, bạn có thể hiểu được liệu một loại hình hoặc lĩnh vực kinh doanh đang gặp khó khăn hay đang hoạt động tốt. Ví dụ, khi đánh giá một công ty làm trong dịch vụ ăn uống, hãy tìm hiểu toàn bộ lĩnh vực nhà hàng và thức ăn nhanh để hiểu được thị hiếu của người tiêu dùng về ngành này. Từ đó, bạn sẽ hiểu được ngành này hoặc cụ thể hơn công ty này liệu đang có lợi thế trên thị trường hay không và điều đó tác động như thế nào đến các chính sách kinh doanh cũng như báo cáo tài chính mà bạn phân tích.

Các chỉ số kinh tế

Mọi công ty đều chịu các tác động tích cực hoặc tiêu cực từ nền kinh tế chung. Nền kinh tế rộng lớn của mỗi quốc gia và thế giới đóng một vai trò rất lớn đối với hoạt động kinh doanh của mỗi công ty và giá trị cổ phiếu của nó. Những thứ như giá tiêu dùng, tỷ lệ thất nghiệp hoặc những thay đổi trong lãi suất có thể ảnh hưởng đến cách thức hoạt động của công ty cũng như gây ra các phản ứng trên thị trường chung. Tuy thị trường chứng khoán và nền kinh tế là hai thứ riêng biệt nhưng chúng có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Thường thì khi nền kinh tế đang hoạt động tốt, các công ty sẽ hoạt động tốt và kiếm được nhiều tiền hơn. Tương tự như vậy, giá cổ phiếu có thể giảm trong thời kỳ kinh tế đi xuống hoặc bất ổn.